Chmielewscy (cd.)
Najprawdopodobniej tym kawalerem, nielegalnie przerzuconym do Ostrowia z majątku w Aleksiczach za Krynkami, był Feliks Siniuta. Przybrał on nazwisko żony, podstarzałej panny Agaty Chmielewskiej – córki Kajetana z drugiego małżeństwa. We wsi wołano na niego „Łukaszyk”. Może był synem Łukasza, bądź – co bardziej prawdopodobne – tak potocznie nazywano jego ród w Aleksiczach i okolicy.
Feliks przybył do Ostrowia około 1864 r., w niespokojnych czasach Powstania Styczniowego. Żona Agata była już po czterdziestce. Wkrótce na świat zaczęły przychodzić dzieci, najpierw w 1865 r. Jery (Jerzy). W 1867 r. urodziła się córka, która otrzymała imię po matce. Dzieci było więcej, według legendy – siedmiu synów i dwie córki.
W 1869 r. w Ostrowiu, podobnie jak w innych dobrach skarbowych w zachodnich guberniach Cesarstwa Rosyjskiego, przeprowadzono operację uwłaszczenia chłopów. W naszej wsi uczastki nadzielono czterdziestu trzem gospodarzom. Otrzymali oni po ok. 16 ha ziemi w trzech równych częściach, z których jedna – na zasadach trójpolówki – na zmianę co roku pozostawała ugorem. Włościan zobowiązano do wykupu nadanej na własność ziemi w rocznych ratach, rozłożonych na 49 lat, tj. do 1 stycznia 1913 r.
Chłopom przekazano na własność także siedziby, gdzie mieszkali, nadając im numery. Choć uczastek i podwórze były przypisane jednej osobie – najstarszemu pracującemu mężczyźnie w gospodarstwie – to czasem obrabiały go dwie mieszkające razem rodziny. Tak było w przypadku Feliksa Chmielewskiego.
W Państwowym Archiwum Historycznym Białorusi w Grodnie zachował się spis z 1869 r. uwłaszczonych gospodarzy wsi Jużnyj Ostrow. Podano w nim także liczbę domowników, ale sprzed dziesięciu laty – według 10 narodnoj pierepisi, przeprowadzonej w latach 1857-59. Przy nazwisku Feliksa Chmielewskiego, któremu przypadł uczastek, figuruje w sumie pięć osób. Należy domniemywać, iż byli to Kajetan z żoną Katarzyną, ich dwoje dzieci i przyrodnia siostra Agata.
W 1869 r. wieś podzielono na 45 dworow. Naszej siedzibie nadano numer 12, a numeracja zaczynała się z obecnego końca wsi. Otrzymaliśmy też ogród, ale już pod numerem 38, czyli na drugim krańcu. Siedziba została podzielona na dwie części – o powierzchni 0,76 i 0,12 dziesięciny (odpowiednio ok. 0,83 i 0,13 ha). Na większej mieszkała rodzina Kajetana, a na mniejszej drugą chatę postawił Feliks.
Cdn
Jerzy Chmielewski
